در دنیای امروز، تغییرات سریع و مداوم محیطی (Volatility)، عدم‌قطعیت‌ها (Uncertainty)، پیچیدگی‌ها (Complexity) و چندلایه بودن (Ambiguity) سرشت بسیاری از مسائل _که از آن با عبارت VUCA یاد می‌شود_ از جمله در عرصة نیرو (آب و برق)، اتخاذ رویکردهای جامع و آینده‌نگرانه مبتنی بر دانش و پژوهش را در سیاستگذاری و حکمرانی الزام‌آور نموده است. مسائل قلمرو نیرو نیز مستثنا از این قاعده نیستند؛ از جمله، سازگاری سیستم‌های انرژی با تغییرات اقلیمی، بهینه‌سازی تولید و مصرف انرژی و کاهش آلایندگی علاوه بر ابعاد فنی-مهندسی، دارای ابعاد اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی نیز هستند. از این رو، شناسایی مسائل، تعریف و اجرای پژوهش در زمینه‌های علوم اجتماعی (Social Sciences) برای اتخاذ رویکردهای جامع و پیش‌دستانه در کنار رویکردهای اقتضایی و نیز توسعة ابزارهای پیاده‌سازی آنها با لحاظ تبعات آن در حیطه‌های سیاستی (Political)، اقتصادی (Economic)، اجتماعی (Social)، فناورانه (Technological)، حقوقی (Legal) و زیست‌محیطی (Ecological) -با عبارت اختصاری (PESTLE)- امری ضروری است. در پاسخ به این نیاز، این پژوهشکده در ابتدا به عنوان مرکز اقتصاد و مدیریت برق در سال ۱۳۹۲ به تصویب هیئت محترم امنای پژوهشگاه نیرو رسید که در حال حاضر با برخورداری از پنج گروه پژوهشی مدیریت و علوم‌اجتماعی، اقتصاد، آینده‌نگاری و سیاست‌پژوهی، حسابداری و علوم مالی، و حقوق برای تحقق اهداف زیر فعالیت می‌کند.