جمعه 19 اردیبهشت 1404

معرفی

انرژی زمین‌گرمایی یكی از انواع انرژی‌های تجدید‌پذیر است كه از گرمای درون زمین به دست می‌آید. منابع انرژی زمین-گرمایی را به دو گروه اصلی منابع زمین‌گرمایی عمیق و كم عمق تقسیم بندی می‌شوند. عمق مبنا برای تقسیم بندی منابع زمین گرمایی، 200 متر می‌باشد. بدین ترتیب كه منابع واقع در اعماق بیش از 200 متر، منابع زمین‌گرمایی عمیق و منابع واقع در اعماق كمتر از 200 متر، منابع كم عمق در نظر گرفته می‌شوند. منابع زمین‌گرمایی عمیق به دو دسته عمده منابع هیدروترمال (گرمآبی) و منابع توسعه یافته (EGS) تقسیم می‌شوند. منابع هیدروترمال، آن دسته از منابع انرژی زمین‌گرمایی هستند كه دارای سیال داغ (آبداغ یا بخار یا مخلوطی از هر دو) بوده و با حفر چاه‌های تولیدی می‌توان از انرژی حرارتی یا جنبشی سیال آنها بهره برداری نمود. اما، منابع زمین‌گرمایی توسعه یافته، منابعی هستند كه به طور طبیعی و ذاتی فاقد سیال داغ می‌باشند. این دسته از منابع زمین‌گرمایی به طور طبیعی حرارت بالایی داشته و میزان نفوذپذیری ثانویه نیز در آنها بالا می-باشد به نحوی كه با تزریق آب به درون مخزن، آب بر اثر مجاورت با سنگ‌های داغ، به بخار تبدیل شده و از طریق چاه به سطح زمین راه می‌یابد. 
منابع زمین‌گرمایی كم عمق نیز شامل سیستم پمپ‌های حرارتی می‌گردند كه اساساً با منابع زمین‌گرمایی عمیق تفاوت‌های بسیار زیادی دارند. در واقع، این سیستم‌ها، سیستم‌های تهویه مطبوعی هستند كه از ثابت بودن درجه حرارت در اعماق كم زمین بهره می‌برند.  فناوری‌های مرتبط با منابع زمین‌گرمایی هیدروترمال به سه دسته اصلی اكتشاف، موارد كاربرد و تعمیر و نگهداری چاه‌ها تقسیم بندی می‌شوند. بدیهی است كه هر یك از رده‌های اصلی فوق الذكر، به زیر رده‌های متعددی تقسیم می‌شوند. 
منظور از ضرورت توسعه، بیان هدف غایی سیاست‌گزاران از توسعه فناوری مزبور است. موارد زیر را می‌توان به عنوان دلایل اصلی ضرورت توسعه انرژی زمین‌گرمایی در ایران معرفی نمود:
- در دسترس بودن منبع به‌صورت منظم
- پتانسیل بالا در مقایسه با سایر انرژی‌های تجدیدپذیر
- اثرات محیط زیستی کم
- فرصت های شغلی و توسعه اقتصادی
- افزایش امنیت انرژی
- بازار جهانی و منطقه ای رو به رشد زمین گرمایی
پتانسیل بالای انرژی زمین گرمایی در كشور

«با الهام از سند چشم‌انداز بیست‌ساله توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور، نقشه جامع علمی کشور و در راستای تحقق سند چشم انداز وزارت نیرو و به منظور ارتقای توانمندی¬های فناورانه در بخش تولید انرژی، جمهوری اسلامی ایران با تکیه بر توانمندی¬های داخلی و متخصصان كارآمد و خلاق در طراحی، تولید و راه‎اندازی فناوری‌های اولویت‌دار حوزه زمین‌گرمایی به جایگاه اول رقابت‌پذیر در منطقه و بین 4 كشور اول آسیا در افق 1404 دست یافته است.»

حوزه پمپ حرارتی:

1- جایگاه اول منطقه در عرصه علم و فناوری

2- جایگاه اول در منطقه و در بین 4 کشور برتر آسیا در تولید صنعتی بومی و رقابت‌پذیر 

3- افزایش میزان بومی‌سازی تجهیزات پمپ‌های حرارتی به میزان حداقل 70 درصد ارزش تجهیزات نصب‌شده در افق چشم‌انداز سند حاضر

4- توانمندی در صادرات رقابت‌پذیر خدمات فنی و مهندسی و تجهیزات پمپ حرارتی با سهم 40 درصدی از کل خدمات فنی و مهندسی و تجهیزات پمپ حرارتی ساخت داخل با تأكید بر بخش خصوصی

حوزه تولید برق و کاربرد مستقیم:

1- جایگاه اول منطقه در عرصه علم و فناوری

2- جایگاه اول در منطقه و در بین 5 کشور برتر آسیا در تولید صنعتی بومی و رقابت‌پذیر

3- افزایش میزان بومی‌سازی تجهیزات زمین­‌گرمایی به میزان حداقل 20 درصد ارزش تجهیزات نصب­‌شده در افق چشم‌انداز سند حاضر

4- دستیابی به توانمندی در صادرات خدمات فنی و مهندسی و تجهیزات نیروگاهی با سهم 20 درصدی از کل خدمات فنی و مهندسی و تجهیزات زمین‌­گرمایی ساخت داخل با تأكید بر بخش خصوصی

5- ایجاد و تقویت نمانام ‌ملی با حداقل ظرفیت نصب­‌شده در داخل و خارج کشور، معادل 50 درصد ظرفیت نصب­‌شده زمین‌گرمایی در داخل کشور و افزایش سهم صادراتی نمانام ایرانی در بازارهای منطقه‌ای و جهانی

حوزه منابع زمین گرمایی پیشرفته:

1- جایگاه اول منطقه و جزو 10 کشور برتر دنیا در عرصه علم و فناوری

دستیابی به نیروی انسانی با کیفیت، خلاق و متخصص در حوزه­‌های مختلف انرژی زمین‌­گرمایی

پروژه‌های اجرایی

خوشه پروژه های مرتبط با اکتشاف منابع انرژی زمین گرمایی

·        پتانسیل سنجی سراسری منابع زمین گرمایی هیدروترمال در کشور

·        تدوین دانش فنی مطالعات ژئوفیزیكی اندازه گیری حرارت در سطح زمین  و ساخت تجهیزات مربوطه

·        تدوین دانش فنی مواد و روش های آنالیز شیمیایی آب ها و گازها و تولید مواد مربوطه

·        تهیه و تدوین برنامه استراتژیک و راهبردی برای اجرای یک پروژه زمین گرمایی هیدروترمال تا حصول نتیجه

·        بومی سازی نرم افزارهای مرتبط جهت تجزیه و تحلیل داده های ژئوفیزیک سطحی به منظور اکتشاف منابع زمین گرمایی

·      تدوین دانش فنی طراحی مفهومی و ساخت تجهیزات مطالعات MT   

·        طراحی مفهومی و ساخت تجهیزات مطالعات TEM

·        تدوین دانش فنی طراحی مفهومی و ساخت سیستم برداشت تصاویر مادون قرمز حرارتی

·        تدوین دانش فنی  تجهیزات حرارت سنجی در گمانه های کم عمق و ساخت آنها

·     تدوین دانش فنی تجهیزات آنالیز ایزوتوپی آب ها و گازها و ساخت آنها

·        تدوین دانش فنی تجهیزات مورد نیاز آزمایشگاه بررسی خواص سیالات و مخزن زمین گرمایی و ساخت آنها

 

خوشه پروژه های مرتبط با پمپ های حرارتی انرژی زمین گرمایی

·        تدوین دانش فنی طراحی کویل زمینی سیستم های پمپ حرارتی زمین گرمایی (GHP)

·        تدوین دانش فنی و ساخت تجهیزات حفاری سیستم های  پمپ حرارتی زمین گرمایی (GHP)

·        تدوین دانش فنی سیستم های کنترلی و محافظتی پمپ های حرارتی زمین گرمایی (GHP)

·        تدوین دانش فنی سیال کاری کویل زمینی سیستم های بسته پمپ های حرارتی زمین گرمایی (GHP)

·        تدوین دانش فنی و ساخت تجهیزات پمپ های  حرارتی زمین گرمایی (GHP) توسعه یافته

·        تدوین دانش فنی مبدل های حرارتی پمپ های حرارتی زمین گرمایی (GHP)

·         تدوین آیین نامه استانداردهای مرتبط با آزمایش پمپ های حرارتی زمین گرمایی (GHP) بسته

·        تدوین دانش فنی و تولید گروت و بررسی و تحقیق در خصوص عملیات گروت ریزی سیستم های پمپ حرارتی زمین گرمایی (GHP)

·        تهیه بسته آموزشی جهت آموزش طراحان و مهندسین مشاور در حوزه پمپ های حرارتی (شامل آموزش طراحی و کاربرد سیستم های GHP در ساختمان ها، ممیزی انرژی، محاسبات اقتصادی مربوطه و کاربرد نرم افزارهای طراحی)

·        تدوین دانش فنی و ساخت کمپرسور سیستم های پمپ حرارتی زمین گرمایی (GHP)

 

خوشه پروژه های مرتبط با تعمیر و نگهداری چاه های زمین گرمایی

·        تدوین دانش فنی شیرآلات سرچاهی زمین گرمایی و طراحی مفهومی و ساخت یک نمونه از آنها

·        طراحی و ساخت سیستم بازدارنده رسوب گذاری در چاه های زمین گرمایی

·        تدوین دانش فنی تعمیر و نگهداری از  شیرآلات سرچاهی زمین گرمایی

·        تدوین دانش فنی و طراحی و ساخت تجهیزات بازبینی درون چاه های زمین گرمایی

·        تدوین دانش فنی طراحی و تولید مواد و ساخت تجهیزات لازم جهت جلوگیری از خوردگی لوله ها در چاه های زمین گرمایی

·        تدوین دانش فنی و ساخت تجهیزات انتقال بهینه سیال زمین گرمایی (مانند لوله های آلبینیوس)

 

خوشه پروژه های مرتبط با نیروگاه های زمین گرمایی

·        شناسایی گلوگاه های فناورانه نیروگاه های تبخیرآنی

·   تدوین دانش فنی طراحی نیروگاه های تبخیرآنی

·   تدوین دانش فنی عملیات نصب و راه اندازی نیروگاه های تبخیر آنی

·        طراحی، نصب و راه اندازی دومین نیروگاه زمین گرمایی تبخیر آنی کشور

·        طراحی و ساخت یک نیروگاه پایلوت زمین گرمایی دومداره

·        مستندسازی نتایج به دست آمده از پروژه ساخت نیروگاه زمین گرمایی دومداره

·        شناسایی گلوگاه های فناورانه بهره برداری از نیروگاه های زمین گرمایی دومداره

·        طراحی و ساخت دومین نیروگاه زمین گرمایی  دومداره در کشور

·   طراحی و ساخت تجهیزات نیروگاه های زمین گرمایی دومداره و آزمایشگاه های مربوطه

 

خوشه پروژه های مرتبط با منابع زمین گرمایی پیشرفته (EGS)

·   تدوین دانش فنی مطالعات اکتشافی منابع زمین گرمایی پیشرفته (EGS)

·   پتانسیل سنجی سراسری منابع زمین گرمایی پیشرفته در کشور

·   اجرای یك پروژه پایلوت نیروگاه زمین گرمایی پیشرفته (EGS) در مناسب ترین منطقه امیدبخش کشور

·   تدوین دانش فنی عملیات تعمیر و نگهداری چاه های منابع زمین گرمایی پیشرفته (EGS)

·   تدوین دانش فنی استحصال منابع زمین گرمایی سنگ داغ خشک (Hot Dry Rock)

اطلاعات تماس مجری طرح: جواد نورعليئی

داخلی : 4490
آدرس پست الکترونیکی : jnouraliee@nri.ac.ir